ایل قشقایی؛ معرفی کامل زندگی و خواستگاه و پوشش آن+ تصویر

ایل قشقایی یکی از اقوام بزرگ و کهن در ایران است. ایلی که مردمان آن به دلیر بودن و شکست ناپذیر بودن معروف هستند.

زندگی شاد و رنگارنگ ایل قشقایی

خواستگاه ایل قشقایی

در طول تاریخ اقوام بسیاری به ایران وارد و در این سرزمین پهناور و کهن ماندگارشده و رشد کرده‌اند. ایل قشقایی یکی از این قوم‌ها بودند که طبق منابع تاریخی از سرزمین‌های ترکستان به فلات‌های بی‌نظیر ایران کوچ کردند و در آنجا ماندگار شدند. براساس منابع مرتبط به قوم قشقایی این ایل در سرزمین «قشق» و طایفه‌ای به نام «قشقشه» زندگی می‌کرده‌اند.همچنین در نزدیکی این سرزمین رودخانه‌ای به نام «قاشقا» وجود داشت. این قوم که در ترکستان و ازبکستان می‌زیستند در طی دوره‌های مختلف به ایران مهاجرت کردند. آنها پس از سکونت در سرزمین‌های ایران به تدریج گسترش یافته و همواره در رویدادهای مهم تاریخی این کشور حضور داشته‌اند و دلاوری‌های بسیاری را انجام داده‌اند.

زندگی ایل قشقایی با طبیعت پیوند خورده است.

سکونتگاه قوم قشقایی در حال حاضر

دورهمی زنان قشقایی

امروزه ایل قشقایی در استان فارس سکونت دارند. هر چند نمیتوان گفت این قوم فقط در این استان هستند. این ایل در برخی دیگر از استان‌های کشور نیز حضور دارند. برای مثال در برخی شهرهای استان کهکیلویه و بویر احمد ، چهارمحال و ‌ بختیاری ،خوزستان ،اضفهان و برخی دشت‌های بوشهر حضور داشته و در طول تاریخ‌های مختلف به این مکان‌ها کوچ کرده‌اند.

زبان ایل و معنی قشقایی

ایل قشقایی نژاد ترک هستند و به زبان ترکی صحبت می‌کنند. در گذشته انگلیسی‌ها و پرتقالی‌ها از نام قشقایی و شنیدن آن می‌ترسیدند؛ زیرا این ایل  دلاورانی جنگجو بودند. در اصل واژه قشقا، واژه‌ای ترکی است که به معنای پهلوان و فرد نترس به کار برده می‌شود.

آداب و رسوم عروسی ایل قشقایی

ایل قشقایی ذاتا مردمانی شاد هستند و به گرفتن مراسم‌های بسیار و شاد علاقه زیادی دارند. به سبب همین علاقه جشن‌هایی باشکوه و جالب را برگزار می‌کنند. یکی از این جشن‌های باشکوه ،مراسمات عروسی‌ها است که از اهمیت بسیاری برخوردار است.
در مراسم عروسی، افراد دوش به دوش هم می‌رقصند . از جمله رقص‌ها در جشن عروسی رقص دستمال با پارچه‌های رنگی زیبا و رقص چوب است. اجرای رقص چوب که به «درمرو» معروف است ؛بسیار جذاب و زیبا است. مردان با چوب‌هایی که در دست دارند با آهنگی خاص و شاد می‌رقصند و با هم مبارزه می‌کنند.
رقص دستمال با پارچه‌های متنوع رنگارنگ نیز اتفاقی چشم نواز در عروسی‌های ایل قشقایی است. زنان و مردان قشقایی با تشکیل دایره‌ای بزرگ دو دستمال را به دست می‌گیرند و دستمال‌های خود را با آهنگ‌های دهل و کرنا ، هماهنگ با هم بالا و پایین می‌کنند . کشیدن قلیان و چپق و خوردن چایی از دیگر رسوم ایل قشقایی در این جشن‌ها است.

رقص چوب

رقص دستمال زنان قشقایی با لباس های سنتی

زندگی ییلاق و قشلاق ایل قشقایی

ایل قشقایی زندگی عشایری دارند که با طبیعت پیوند خورده‌است . این ایل با توجه به فصول مختلف سال به مناطق گرمسیر و سردسیر کوچ می‌کنند. ییلاق این ایل شامل دشت ارژن و میانه شیراز ، سپیدان تا کهکیلویه و همچنین شهر‌های آباده و شهرضا می‌شود. منطقه قشلاق در جنوب شرق فارس است که از مناطق کم ارتفاع جلگه جهرم ، لار و فیروزآباد تا کناره‌های خلیج فارس را شامل می‌شود.
ایل قشقایی در چادرهایی که به چادر سیاه معروف است؛زندگی می‌کنند . این چادر به شکل مستطیل و به رنگ‌‌ سیاه است و از موی بز می‌بافتند. لوازم مورد نیاز برای زندگی عشایری نیز شامل چمدان برای نگهداری لباس‌ها و پارچه‌ها ، خوابگاه و خورجین است که آنها را بر روی هم می‌گذارند. سپس یک جاجیم زیبا روی این وسایل می‌کشند که مشخص نباشند.

کوچ ایل قشقایی

چادر سیاه اقوام قشقایی

لباس و پوشش قوم قشقایی

همان طور که می‌دانیم اقوام مختلف ایران هر کدام برای خود نوع لباس خاصی دارند مانند لباس بندری و شلوار گلابتونی در هرمزگانی،چارقد ترکمن، لباس‌های زیبای کردی و… که هر کدام نشان‌دهنده فرهنگ و اصالت این اقوام است. ایل قشقایی به قومی شاد و به استفاده از رنگ‌های مختلف در پوشش خود معروف هستند. این لباس ها  معمولا قواره های خیلی بزرگ از پارچه های سنتی و جذاب هستند.
لباس مردان ایل قشقایی شامل شلوار‌های دمپا گشاد ، پیراهن‌های بی‌یقه همراه با عبایی بلند است . همچنین شال محکمی را بر روی کمر خود می‌بندند. قبا و کلاه نمدی گرم نیز جز پوشش آنها محسوب می‌شوند. زنان ایل نیز لباس‌هایی با پارچه‌های متنوع و رنگارنگ که دارای دامن چندلایه،تونیک و ژاکت کوتاه است، بر تن میکنند. همچنین روسری توری و کلاه کوچکی را بر سر می‌گذارند.

پوشش زنان قشقایی

لباس زنان قشقایی

لباس مردان قشقایی

بزرگان و مشاهیر ایل بزرگ قشقایی

ایل قشقایی همواره در طول تاریخ افراد بزرگ و مهمی را درون خود پرورش داده‌است که نقش بسزایی در سیاست و فرهنگ ایران ایفا کرده‌اند. از جمله این افراد میتوان به صولت‌الدوله که از مشاهیر سیاسی و سردار عشایر و صاحب نام قشقایی بود. همچنین ایازخان قشقایی سفرنامه نویس و محمد بهمن بیگی که یکی از نویسندگان قشقایی و بنیان‌گذار آموزش پرورش عشایری در ایران است، میتوان از آنها به عنوان دیگر مشاهیر قوم قشقایی نام برد. احترام به بزرگان در فرهنگ ایل قشقایی بسیار مهم است. آنها برای خان های خود و زنده نگه‌داشتن نام آنها مقبره بزرگی ساخته‌اند.برخی افراد ایل قشقایی آرامگاه برخی از سران خود را به شکل آرامگاه حافظ بنا کرده‌اند و به زیارت آنها می‌روند.

محمد بهمن بیگی

طوایف و تیره های قوم قشقایی

ایل قشقایی شامل ۶ طایفه کشکولی بزرگ، کشکولی کوچک، دره شوری، شش بلوکی ، فارسیمدان و عمله است. هر کدام از این طایفه‌های بزرگ شامل تیره های مختلف زیادی است . به طور مثال طایفه دره شوری ۵۲ تیره و طایفه شش بلوکی ۲۰ تیره دارد.

رقص دستمال

کلام اخر

ایل قشقایی یکی از بزرگترین قوم های ایرانی است که تاریخچه‌ای طولانی و پر فراز و نشیب دارند. مردمان این قوم همواره در اتفاقات مهم کشور حضور داشته و افتخارات بزرگی را کسب کرده اند. یکی از برجسته ترین نکات در مورد انها حفظ فرهنگ و پوشش سنتی خود است. زنان و مردان قشقایی برخلاف بیشتر اقوام موجود در ایران به پوشیدن لباس سنتی خود افتخار میکنند.